De demografische transitie en wereldwijde politieke ontwikkelingen vragen om een verandering in het aanbod en het verduurzamen van woningen. In Midden-Limburg werken wij toe naar een toekomstbestendige woningmarkt met voldoende woningen van de juiste kwaliteit op de juiste plek, die waar mogelijk op het juiste moment beschikbaar en betaalbaar zijn en bijdragen aan de verduurzamingsopgave. Onze inzet leidt ertoe dat: de concrete opgave voor transformatie en verduurzaming van de bestaande woningvoorraad in beeld is; dat we een bijdrage hebben geleverd aan “Nederland circulair in 2050” door bijvoorbeeld klimaat adaptief te bouwen en er geëxperimenteerd wordt met nieuwe woonvormen.
Urgentie
- De gemeenten realiseren zelf geen woningen en andersoortige huisvesting. Hiervoor zijn de gemeenten afhankelijk van de markt. De rol van de gemeenten zit in het faciliteren van initiatieven, al dan niet via actief grondbeleid, vanuit de markt dient de realisatie te worden opgepakt.
- In de Structuurvisie Wonen Midden-Limburg 2022 tot en met 2025 wordt een ambitie geformuleerd, om meer woningen te realiseren dan strikt volgens de prognoses nodig is.
- De kwaliteit van de nieuwbouw dient aan te sluiten bij de uitkomsten van het woningbehoefteonderzoek.
- Daarnaast vraagt de demografische transitie en wereldwijde politieke ontwikkelingen naar een verandering in het aanbod in de huursector. Als gevolg is daardoor, met name in de middenhuur en sociale huur, een steeds grotere en diverse groep aangewezen op nieuwe woon(zorg)concepten. Gelijktijdig is er ook behoefte aan passende huisvesting voor bijvoorbeeld internationale werknemers, statushouders en woonurgenten. Beleidsmatig is meer huisvesting realiseerbaar, dan nu wordt benut. De financiering, het draagvlak en de krapte aan werknemers in de bouwsector spelen hierbij een belemmerende rol.
- Om nu en in de toekomst aan de opgaven in de huisvesting te kunnen werken is met constructieve inbreng vanuit de regio door de provincie Limburg gewerkt aan de (Ontwerp) Omgevingsverordening Limburg (verwachte inwerkingtreding 1 juli 2022). De verordening biedt de regio maximaal de ruimte om te bouwen voor de kwalitatieve en kwantitatieve behoefte die is of wordt aangetoond.
- Bestaande woningvoorraad:
- Op het gebied van wonen en leefomgeving liggen er op regionaal vlak meerdere uitdagingen, maar ook kansen.
- De huidige uitdaging op de woningmarkt is aanpassing van de bestaande woningvoorraad (zowel energetisch als levensloopbestendig verduurzamen) door de veranderde behoefte.
- De bestaande woningvoorraad, die zich vooral in particulier eigendom bevindt, dient levensloopbestendig én energetisch verduurzaamd te worden. Het grote aandeel verouderde en slecht geïsoleerde woningen in de bestaande woningvoorraad vraagt om een transformatie- en vernieuwingsslag. De middelen hiervoor ontbreken veelal, rijks- of provinciale regelingen, mede in relatie tot de verduurzamingsopgaven, zijn een deel van de oplossing.
- Bovenstaande ontwikkelingen raken alle gemeentes in Midden-Limburg, waarbij een groot aantal overeenkomsten wordt gedeeld: de fase van demografische transitie. De veel-kernigheid en de vaak beperkte schaal hiervan. De over het algemeen gunstig beleefde kwaliteit van wonen en leven. De vergelijkbare transformatieopgaven in het (maatschappelijk) vastgoed en de kwetsbare segmenten op de woningmarkt. Als laatste, de saneringsopgave van delen van de bestaande en potentiële plancapaciteit, waaraan de laatste jaren regionaal al hard gewerkt is.
- Naast bovenstaande vervult de regio ook functies voor wonen en werken ter versterking van Brainport Eindhoven. Mogelijk wordt deze functie nog verder versterkt door de veranderende thuiswerkmogelijkheden ten gevolge van de coronacrisis. De regionale functie voor Brainport Eindhoven is samen met de provincie op basis van de regiovisie: Midden-Limburg: het Verbindend Hart van Midden-Limburg verankerd in de regionale bijdrage voor de POVI (verwachte vaststelling oktober 2021 door Provinciale Staten).
- Het proces om voorzienbaarheid te creëren m.b.t. de benodigde reductie van de planvoorraad en het opbuigen van kwalitatief slechte plannen blijft doorlopen. Daarnaast ligt de focus op de realisatie van de (ver)bouwopgave en de verduurzaming van de bestaande woningvoorraad. De opeenvolgende structuurvisies bevatten een gereedschapskist, het in te zetten instrumentarium om deze opgaven te bereiken. Bestuurlijk is aangegeven voor de actualisatie van deze regionale Structuurvisie, die nu gaande is en begin 2022 zal worden vastgesteld, hierop aan te laten sluiten zonder opnieuw opgaven om de planvoorraad te reduceren door plannen te schrappen op te nemen.
- De regio Midden-Limburg laat met de regionale Structuurvisie 2018 zien, dat het regionaal samenwerken op het gebied van Wonen goed functioneert. Deze samenwerking heeft meerwaarde voor alle gemeenten. Vaak zijn de opgaven waarvoor de individuele gemeenten aan de lat staan te complex om lokaal aan te gaan. Daarnaast biedt de regionale samenwerking individuele gemeenten meer ruimte.
Ambitie
- Extra woningen realiseren, boven op de behoefte, om nieuwe inwoners aan te trekken.
- Realisatie van een toekomstbestendige Midden-Limburgse woningmarkt met voldoende woningen van de juiste kwaliteit op de juiste plek, die waar mogelijk op het juiste moment beschikbaar en betaalbaar en bijdragen aan de verduurzamingsopgave.
- Vitale binnensteden en (kleine) kernen door voorkomen van leegstand, vitaliteit en leefbaarheid door transformatie, vernieuwing en (waar nodig) sloop van bestaand verouderd vastgoed.
Beoogd resultaat
- Op peil houden van de leefbaarheid en woonkwaliteit (voor zover woningbouw hiervoor kan zorgen)
- Inzicht in de transformatie- en verduurzamingsopgave (samen met het beleidsveld duurzaamheid)
- Verduurzaming van woningvoorraad
- Uitbreiding woningvoorraad.
Impact
- Doordat de woningbouwontwikkelingen vanuit een brede maatschappelijke context worden beschouwd, dragen deze ontwikkelingen bij aan de totstandkoming van een aantrekkelijk, sociaal, gezond en veilige leefomgeving.
- Minder druk op de woningmarkt.
- Mogelijk indicatoren voor de impact zijn: het aantal woningen in de regio; het aantal woningzoekenden op de regionale woningmarkt; hoogte van de leegstand; leefbaarheid in de wijken.
